Pravilnik o metodologiji za obračun neplaćenog kućnog rada jedan od prvih takvih nacionalnih dokumenata u svetu
Polazeći od člana 28. stav 3. Zakona o rodnoj ravnopravnosti („Službeni glasnik RS“, broj 52/21), Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog donelo je Pravilnik o metodologiji za obračun neplaćenog kućnog rada, što predstavlja prvi korak za regulisanje ovog pitanja i za dalja postupanja nadležnih državnih organa. Pravilnik, koji je objavljen u „Službenom glasniku RS“, broj 18, simbolično baš 8. marta 2024. godine na Međunarodni dan žena, stupio je na snagu osmog dana od dana objavljivanja, tj. 16. marta ove godine i on predstavlja jedan od prvih takvih nacionalnih dokumenata u svetu.
U Radnu grupu za izradu pomenutog pravilnika bili su uključeni nadležni državni organi, koji su dali značajan doprinos u izradi ove metodologije, a, pre svega, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog, Ministarstvo zdravlja, Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, Ministarstvo finansija i Republički zavod za statistiku, bez kojih ne bi bilo moguće doći do stručnog i multisektorskog sagledavanja ovog problema. Pri tom, uz pomoć Agencije Ujedinjenih nacija za rodnu ravnopravnost i osnaživanje žena – UN Women i Nemačke razvojne saradnje (GIZ), sagledana su iskustva stranih zemalja i međunarodnih organizacija, kao i rezultati domaćih istraživanja, a pre svega Istraživanja o korišćenju vremena (IKV) u Republici Srbiji, koje sprovodi Republički zavod za statistiku, te su zajedničkim radom postavljene osnove nacionalne metodologije za obračun neplaćenog kućnog rada, odnosno njegovog učešća u bruto domaćem proizvodu.
Ovim pravilnikom, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog je preciziralo da se, u skladu sa Zakonom o rodnoj ravnopravnosti, neplaćeni kućni rad odnosi na poslove za čije obavljanje se ne ostvaruje novčana naknada, a koji se odnose na vođenje domaćinstva, staranje i brigu o deci, o starijim i bolesnim članovima porodice, poslove na poljoprivrednom imanju i druge slične neplaćene poslove.
Polaznu osnovu za obračun neplaćenog kućnog rada predstavljaće pomenuto Istraživanje o korišćenju vremena Republičkog zavoda za statistiku, po metodologiji Evrostata. Nadalje je precizirano u pravilniku da u obračun vrednosti neplaćenog kućnog rada, ulazi minimalna cena rada u Republici Srbiji, u neto iznosu, na godišnjem nivou, pri čemu podatke o korišćenju vremena prikuplja Republički zavod za statistiku, dok minimalnu cenu rada određuje Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja. Takođe su ovim pravilnikom utvrđene i metodološke osnove za utvrđivanje učešća vrednosti neplaćenog kućnog rada u bruto domaćem proizvodu.
Za sve građane i građanke Republike Srbije važno je istaći da pravilnik potvrđuje pravo u skladu sa zaknom koji uređuje oblast rodne ravnopravnosti, da lice koje nije zdravstveno osigurano, po bilo kom drugom osnovu, stiče pravo na zdravstveno osiguranje po osnovu neplaćenog rada u kući, što praktično znači da će tu materiju bliže urediti Ministarstvo zdravlja.
Stoga, Pravilnik o metodologiji za obračun neplaćenog kućnog rada je početak procesa koji treba da se nastavi u Republici Srbiji donošenjem i drugih akata nadležnih organa, kako bi ovo pitanje u potpunosti bilo normativno zaokruženo i kao takvo, uključeno u dobru praksu.
Tekst ovog pravilnika možete da pogledate na linku ispod.
